Monday, 17 July 2017

આંખોમાં આખો અષાઢ લઈ છોકરી મળવા આવી’તી ...

છોકરી અને વરસાદને સીધો સંબંધ છે. બંને ટીપે ટીપે શરુ થાય છે અને મુશળધાર વરસે છે. બંને રાહ જોવડાવે છે. બંનેની ગેરહાજરીમાં દુષ્કાળ વર્તાય છે. (જય વસાવડા કહે છે તેમ સાવન એક બડી રંગીન સીઝન છે. જો દુ:ખી દુ:ખી થઇ જવું હોય તો વિરહનો, તડપનો, સ્મૃતિઓના ઘોડાપુરનો સારથી બનીને વરસાદ ત્રાટકે છે. જો સુખી સુખી થઇ જવું હોય તો એ બારીશ ચાહતોના ચાન્સની, રોમાન્સની, આંખોના ઉલાળાના ગ્લાન્સ અને સેકસના ટ્રાન્સની મોસમ બનીને વીટંળાય  છે!)


મોસમ પોતાની આરઝુ આભમાંથી વરસાવે ત્યારે કોઇક તો જોઈએ એવું દમદાર જે એને બખૂબી ઝીલી શકે.. યુવાન હૈયા આ બરાબર ઝીલતા હોય છે.
વરસતા વરસાદમાં જે ભીંજાતા નથી એ કોરા રહીને ઘણું ગુમાવે છે. સાથે હોય એવા પ્રેમીઓ માટે અડોઅડ ચાલવાની મોસમ, દુર હોય એવા પ્રેમીઓ માટે યાદને માણવાની મોસમ, વરસતું ટીપું ઠંડક વરસાવતું હોય એ તો બધાને દેખાય પણ તડપન, અધુરપ, સ્મૃતિ, મિલન, ની આગ જલાવતું હોય એ તો અનુભવી જ માણી શકે.

લથબથ ભીંજાતા તરબતર શરીરો તો યુગલોના મિલનનું પહેલું પગથીયું છે. આ તો કમાડ બંધ કરીને ભીંજાવાની મોસમ છે. છોકરીઓ પોતાના યુવાન શરીરમાં અષાઢ લઈને આવે છે તો છોકરાઓ ચાતક બનીને એ અષાઢ વરસવાની રાહ જોઇને બેઠા હોય છે. બંનેની મન:સ્થિતિ એક જ છે. કાંટા વાગવાની વાત છે એમ જ છાંટા પણ વાગતા હોય છે. છોકરી વરસાદને કહે છે કે આ સ્પર્શ તારે નથી કરવાનો મારા શરીરનો પણ વરસાદ પણ પોતાને તેના પ્રિયતમનો રિપ્રેઝન્ટેટિવ ગણાવીને અંગ અંગ ભીંજવે છે. પલળેલી છોકરી તો સદ્યસ્નાતા કામિની લગતી હોય છે.



કામશાસ્ત્ર તો એવું કહે છે કે મોસમનો બદલાવ છોકરીઓની ભીત્તર ઇચ્છાઓના ઘોડાપુર વધુ ઉમટાવે છે. (હમ તો એસે હી બદનામ હુએ હે !!) આવા વરસાદના ફોરા વરસતા હોય અને સાજન-સજની કોરા રહી જાય તો યુવાનીનો મતલબ શું ?
આ જ તો સમય છે લાગણીના વરસાદમાં રાસ રચવાનો, પ્રેમની બંસુરીમાંથી સુર છેડવાનો, ગોપી અને રાધા સાથે છેડછાડ કરવાનો, છત્રી હોવા છતાં પલળવાનો, ઉન્માદ અને માદકતાને પ્રદર્શિત કરવાનો, આછા કપડા અને યુવાન શરીરને શેહ શરમ વિના મહાલવાનો, આંખોથી અણીયણા ઈશારા કરવાનો, બે હોઠથી બે હોઠને ચૂમવાની ક્રિડાનો, થોડાક બેશરમ બનવાનો અને થોડીક શરમ અનુભવવાનો.



શબ્દો જયારે હાર માની લે ત્યારે શરીરનું શસ્ત્ર અજમાવાય છે. એ પછી કૃષ્ણ હોય કે શિવ બધાને આ લાગુ પડે છે એમાં માણસ, મહાન માણસ કે ઈશ્વર જેવી ભિન્નતા ઘટનાને અલગ નથી પડતી હોતી.
વરસાદ આવા અનેક મિલનની બુનિયાદી ક્ષણ જાળવતો હોય છે. દર વર્ષે વરસે છે અને પોતાના થકી અનેક મિલનનો છડીદાર બને છે. સંસ્કૃતમાં તો કેટલાય શાસ્ત્રો રચાયા છે આ મેધ અને નારી પર. પણ એ મોટા ભાગના ભાષાકીય અણસમજણના લીધે માણી નથી શકતા પણ ગુજરાતી કવિઓએ સબળ શબ્દના સહારે જે દાદુ રચનાઓ લખી છે એ પણ જોરદાર જ છે. ભગવતીકુમાર શર્માથી લઈને રમેશ પારેખ, શોભિત દેસાઈ, તુષાર શુક્લ જેવા ગુજરાતીના ધીંગા કવિઓએ શબ્દના મેઘધનુષ રચીને વાતાવરણને રંગીન બનાવતી આ રચનાઓ રચી છે. જયારે વરસાદ લગભગ ગુજરાતની આખી ધરાને ધમરોળે છે ત્યારે આ રચનાઓ માણવા લાયક છે. 
-
પ્રણવ ધોળિયા, ૧૬-૦૭-૨૦૧૭,૨૩:૩૩ 


ઘરમાં રહું ને તોયે ભીંજાઉં સોંસરવી 
એવો રે વરસાદ ક્યાંથી લાવવો
એવો રે વરસાદ ક્યાંથી લાવવો
કાજળ કાઢીને મારી ભૂરીછમ આંખનું 
મેઘને તે કેમ કરી આંજવો
એવો રે વરસાદ ક્યાંથી લાવવો
હીંચકાની સાંકળમાં નેવાં છલે ને
મોર તોરણ આ ટહુકે આકાશને 
ઝાંઝરની ઘુંઘરીમાં લાવી મઢાવું કેમ 
કોરા આ તોરલ બોલાશને
સૂનાં તે ઓરડામાં કેમ કરી મેઘધનુ 
કેરો ગુલમહોર નીત વાવવો
ઘરમાં રહું ને તોયે ભીંજાઉં સોંસરવી 
એવો રે વરસાદ ક્યાંથી લાવવો
એવો રે વરસાદ ક્યાંથી લાવવો
ખેતર જવાને પંથ અધવચ્ચે આવીને છોગાળો
એવો મુને આંતરે કાંડું વછોડી કહું 
ઊભે મારગ નહિ ઘરમાં આવીને 
ગીત છેડજે! કેવડો તો મ્હેકે મારી કાયા
અબોટી એમાં માટીનો તોર ક્યાંથી લાવવો
ઘરમાં રહું ને તોયે ભીંજાઉં સોંસરવી 
એવો રે વરસાદ ક્યાંથી લાવવો
એવો રે વરસાદ ક્યાંથી લાવવો
-
ભગવતીકુમાર શર્મા

આંખોમાં આખો અષાઢ લઈ છોકરી મળવા આવી’તી 
એને આજ વીસ વીસ વરસોનો વેઠયો દુકાળ 
તે ના છોકરા એ કીઘી નારાજ હવે ખાશે પીશે ને કરશે રાજ-
ઘેરાતી છોકરી જ્યાં મનગમતું વરસી 
ને વરસી તે વરસી ઘોઘમાર 
રોકી શકાય નહીં કોઈથી એ 
છોકરીને કીઘે ન થોભે લગાર 
નેણ અને વેણ તણા વ્હેણમાં તણાય 
એવા તટને ના કહીએ તારાજ- 
છોકરાની છાતી પર લીલુંછમ ઘાસ 
એની ગામ લોકો કરી રહ્યા વાતો 
વીસ વીસ વરસે એ આંખોને માંડ મળી 
સપનાંઓ વાવવાની રાતો 
દિવસે એની પાંપણ પણ પળે છે બંધ 
એમાં વાવ્યુ ઉછેરવાને કાજ 
તુષાર શુક્લ

જેમાં અોઢેલી છત્રીઓ નડે છે. 
હવે એવો વરસાદ ક્યાં પડે છે ?
આપણને જોઇ અને ઘેરાતું આભ 
અને આભ જોઇ ઘેરાતાં આપણે 
વરસી રહેવાની જાણે લાગી શરત 
એવાં ભીતરથી લહેરાતાં આપણે. 
આછી આછી શરમ જ્યાં નડે છે 
હવે એવો વરસાદ ક્યાં પડે છે
છત્રી હો એક અને ઓઢનારા બે 
પછી શું નું શું થાય એ ય જાણીએ 
ઓઢાડી એકને ને બીજૂં ભીંજાય 
એમ આવનારી વર્ષાને માણીએ 
એવું ભીંજાવું ક્યાં હવે જડે છે! 
હવે એવો વરસાદ ક્યાં પડે છે ! 
-
તુષાર શુક્લ

વરસાદ મૂવો છાંટાથી કહે મને – 
છટ્ ઘડીઘડી પડીપડી ટીપેટીપે 
મારા પર પાડે છે પોતાનો વટ્ટ… 
કાંટો વાગે તો લોહી નીકળે છે 
એમ મૂવો છાંટો વાગે તો શું થાય
લોહીને બદલે નિસાસાઓ નીકળે 
ને એનું ખાબોચિયું ભરાય
છાંટા નહીં, મારા પર પડયું હોત છાપરું 
તો પાટા હું બંધાવત ઝટ્ટ… 
એકલાં પલળવાના કાયદા નથી – 
એ વરસાદને જો માહિતી હોત, તો 
તો એ છાંટા સંકેલીને ટગરટગર મારું 
આ ટળવળવું જોત, કહું છું વરસાદને – 
જા, એને પલાળ જેના નામની રટું છું હું રટ… 
રમેશ પારેખ


ઓણુકા વરસાદમા બે ચીજ કોરી કટ 
એક અમે પોતે ને બીજો તારો વટ! 
નેવા નીચે ઓસરી, આંખો નીચે ગાલ,
નખથી નક્ષત્રો સુધી જળ આંબ્યું આ સાલ. 
વાવાઝોડું હોય તો કરીએ બંધ કમાડ 
આ તો ઘરમાં પાડતું જળનું ટીપું ધાડ. 
નખ ઉગ્યા અંધારને, ભીંતે ઉગી દાઢ 
ઉપર મારે આંચકા અણિયાળો આષાઢ.
તારા વટને કચ્છની સૂડી સરખી ધાર
અમે કમળની દાંડલી-કરીએ શું તકરાર
મીરાં કહે કે સાંવરા, વાગે વીજળી બહુ
બીજું શું શું થાય તે આવ, કાનમાં કહું. 
-
રમેશ પારેખ
ચોમાસું આવે ને વીંઝાતી, ભીંજાતી આવે રે... 
વરસાદી છોકરી. 
ચોમાસું જામે ને લથબથ વીંખાતી આવે રે... 
વરસાદી છોકરી...” 
-
ચંદ્રકાંત શાહ
આયખામાં આવી છે અષાઢી સાંજ 
અને ઝરમરિયાં વરસે છે ફોરાં
સખીરી મારા સાજણ રહે છે સાવ કોર. 
સાજણ છે મારો સૈ વેકુરનો વીરડો ને 
મારી તરસ ધોધમાર
તો ય મારા સાજણ રહે છે સાવકોર....” 
-
વિમલ અગ્રાવત


લવ યુ જિંદગી _ ૨

રોજ માણસ કેટલીયે પળોમાંથી પસાર થતો હોય છે. એક જ દિવસમાં ઘણા બધા અલગ અલગ ભાવો સાથે એ જીવતો હોય છે. પોતાની જાતને એ ઘટના સાથે સાંકળવાની ટ્રાય કરે છે, ક્યારેક એમ લાગે છે કે હા હવેથી આમ જ કરવું છે અને આ જ બરાબર છે અને વળી પાછું થોડા સમય વિતતા એ અસર ઓછી થતી જાય છે અને ભાવવિશ્વના રંગો પણ બદલાય છે. ગમતું અણગમતું લાગે, અણગમતું ગમવા માંડે. વિચારો પોતાના જ હોવા છતાં પણ સ્વતંત્ર ના લાગે, લાગણીઓ બદલાય, નિર્ણયોના ઠેકાણા ના રહે એવી પરિસ્થિતિમાં મગજ અને દિલ બંને બંધ થઇ જાય અને શ્વાસ ચાલતા હોય એટલે આ જીવતા રહેવાનો ઢોંગ ચાલતો રહે છે.



બોલવું સહેલું છે "લવ યુ જિંદગી" પણ ખરેખર ચાહવી અઘરી છે અને એનું કારણ છે આ જિંદગી આપણા કહેવા મુજબ ચાલે એવી મોહતાજ નથી. પોતાની જિંદગી હોવા છતાં એ પોતીકી જાગીર નથી.
વ્યક્તિ પ્રેમ માં પડે છે. કોઈક ગમવા લાગે છે. પોતાની કોઈક સંભાળ લે, કોઈક વાત સાંભળે, જેની સાથે સમય પસાર કરવો ગમે, જેની સાથે લાંબો સમય બેસી રહેવાનું મન થાય, એની અદા, બોલવા ચાલવાની રીત, એ વ્યક્તિ સંપૂર્ણ ગમવા માંડે. ફિલ્મી દુનિયાની જેમ ચાહત ઉભરતી હોય, પોતાનો અંગત સમય વર્ષો જુના અંગત સ્નેહીઓના બદલે એ એક ગમતી વ્યક્તિના ખાતામાં જમા થાય, એવી ઈચ્છા થાય કે પોતે કરેલા મેસેજમાં જલ્દીથી બે બ્લુ ટીક થાય, જલ્દીથી સામેવાળાના ટેરવા ટાઇપીંગ કરતા દેખાય, અર્થ વગરની વાતોમાં સૌથી આનંદિત રહીએ, કોઈકને કોઈક બહાને એને મળવાનું મન થાય, બહાર થી "ના" નો  છણકો અને અંદર થી "હા" નો  રણકો થાય એવી ગમતી ઘટનાઓ બને...


સમય જેમ સાથે વધુ વિતાવીયે એમ માણસ પારખવાનો શરુ થાય. પહેલા તો જેની બધી વાત સારી લગતી હોય એવા વ્યક્તિને વધુ સારા લાગવા માટે સલાહો આપવાનું શરુ થાય,થોડો સમય એમના માટે અલગ રાખવામાં આવે,એમનું મન રહી જાય અને માન જળવાય એટલા માટે બે રોટલી વધુ ખાવાની શરુ થાય. 
અલગ જ લાગણીઓ જાગે, ક્યારેય ના કરેલું માત્ર કોઈકના આગ્રહથી અપનાવવાનું શરુ થાય. આવા જ લાગણીથી તરબતર જીવતા હોય ત્યાં જ કૈક નવું થાય.
દરરોજ કોઈ એક સમયે એકાંત ઉભું થાય. પોતાનું અસ્તિત્વ પણ વાસ્તવિક હાજરીના પુરાવી શકે એવું ગાઢ એકાંત. એકાંતમાં માણસ મેળાની મજા લેતો થાય, લોકોની ઉપસ્થિતિ હોય તો પણ એકલો બને , એકાંત અને એકલતામાં આ જ ફર્ક છે. મૌનના વાક્યો સર્જાય. શબ્દો મૌન બની જાય.
ટ્રેન કે બસની બારી પાસે બેસીને રસ્તો જોતા હોય એવી જિંદગી જીવતી હોય છે. બધી જ યાદો સ્મૃતિપટ પર લહેરાતા વૃક્ષોની જેમ દેખાય અને સતત સફર આગળ વધતી રહે અને યાદોના વૃક્ષ પાછળ જતા જાય.
મહત્વ એ સફરનું છે..લહેરાતા યાદોના વૃક્ષોનું છે.

યાદોની ભીનાશમાં ભીંજાતા રહેવું અને આંખોમાં સપનાનું મેઘધનુષ રચતું રહેવું. જિંદગી છે મોસમ તો બદલતી રહેવાની.

- પ્રણવ ધોળિયા ૧૭/૦૭/૨૦૧૭, ૨૩:૪૮


પ્રણવની નજરે પાટણ

ગુજરાતને ગુજરાત નામ મળ્યા પછી તેનું પહેલું પાટનગર એટલે પાટણ પાટણ તેની સ્‍થાપના બાદ ૧૪મી સદી સુધીનાં લગભગ ૬૫૦થી વધુ વર્ષ પર્યંત ગુજરાતનું પાટનગર રહેલું. સોલંકી રાજવીઓની રાજધાનીનું આ નગર-પાટણ એક કાળે વિસ્‍તારમાં અને વૈભવમાં, શોભામાં અને સમૃદ્ધિમાં, વાણિજ્ય, વીરતામાં ને વિદ્યામાં, તે કાળના ધારા-અવંતી જેવી શ્રી, સરસ્‍વતી અને સંસ્‍કારલક્ષ્‍મીથી સમૃદ્ધ નગરીઓની સ્‍પર્ધા કરતું પાટણ ભારતવર્ષમાં પ્રસિદ્ધ હતું.

સિદ્ધરાજ જયસિંહ એ સોલંકીયુગનો એક પ્રતાપી રાજવી અને એની નગરી એટલે પાટણ નગરી. ગઈકાલે અનાયાસે આ નગરી જોવાનું થયું. સાત દ્વારથી સુરક્ષિત આ નગરીની દિવાલો આજે પણ પ્રસ્તુત છે. જીર્ણ હાલતમાં પણ સક્ષમ ઉભેલી જોતા સમજી શકાય કે ઈમારત કેટલી ભવ્ય હશે. શહેર નાનું  છે પણ કળા સ્થાપત્યના ઉત્તમ નમુના સાચવીને બેઠેલું છે. પાટણ પ્રખ્યાત છે પટોળા અને રાની કી વાવ માટે.

અગિયારમી સદીના અંતિમ ભાગમાં રાજા ભીમદેવની રાની ઉદયમતીએ આ વાવ બંધાવેલી. આ વાવમાં વિશાળ કુવો અને પાણી સંગ્રહ કરવા માટે વિશાળ કુંડ છે. વાવનું નકશીકામ બેનમુન છે. દરેક દિવાલો પૌરાણિક પ્રતિમાઓથી સજ્જ છે. પાર્વતી, શિવ, મહિષાસુરમર્દિની, ભૈરવ, ગણેશ, સૂર્ય, કુબેર જેવી અનેક મૂર્તિઓ આ વાવનું સૌન્દર્ય વધારે છે. કેટલાય વર્ષો સુધી આ વાવ જમીનમાં દટાયેલી રહી તેમ છતાં આજે પણ એ જોવાલાયક અને માણવાલાયક રહી છે. સરસ્વતી નદીના પૂર્ણ લીધે વાવની ઈમારત નુકશાન પામી હતી. ૧૯૬૮માં આ વાવનું ઉત્ખનન કરવામાં આવ્યું અને એક પૌરાણિક અને વાસ્તુશિલ્પના ઉત્તમ નમુનાસમ આ વાવ ગુજરાતને મળી. આ વાવમાં જે શિલ્પ કે કોતરણી કરવામાં આવી છે એ એક જ પથ્થરમાંથી કરવામાં આવેલી છે.


સંપુર્ણ રાણીની વાવ ઇન્દ્રલોક જેવી છે. જે રીતે સ્વર્ગના રાજા ઇન્દ્ર અપ્સરા અને સુંદરીઓ સાથે હોય એમ જ અહિ શિલ્પોમાં છે. કામસૂત્રના ઉત્તમ નમુનાની આ મૂર્તિઓ  જોઇને આજનું સેન્સર બોર્ડ તો મૂર્તિઓને કપડા પહેરાવે .નૃત્ય કરતી, હાથમાં કમળ લઈને ઉભેલી, પગમાં ઘૂંઘરું બાંધતી, આંખોમાં કાજલ કરતી, સ્નાન કરીને વાળ સુકાવનારી, વેણુવદન કરતા મગ્નદેખાતી, પ્રેમીની દાઢી ખેંચતી, હોઠ પર લાલી લગાવતી, પગમાંથી કાંટો કાઢતી નારીઓના શિલ્પો અપ્રતિમ સુંદરતા ધરાવે છે. કેટલીય પ્રતિમા અને એમાં નારીના દેહના ઉન્નત ઉરજો, લચકતી કમરની, નખરાળા નેણ, શરીરના માદક વળાંકોની   અંગભંગીમા જોઇને કામસૂત્ર ગુજરાતની જ દેન હોય એવું સાબિત થતું જણાય.
એક સુંદર અપ્સરાની સુંદરતા જોઇને વાનર એના અધો:વસ્ત્રને (નીચે પહેરેલા વસ્ત્રો) ખેંચે છે અને આ છેડછાડથી બચવા એક હાથે વસ્ત્ર પકડી રાખીને સતી બીજા હાથે વનર ભગાવે છે.

એ જ રીતે સારી પર વીંછી ચડતા અધો:વસ્ત્રને છોડતી સ્ત્રી દર્શાવેલી છે. હાથમાં આરતી, શંખ પકડેલી, કેરીને તોડીને પક્ષીઓને દેખાડતી અને પોતાના નિ:વસ્ત્ર અને કામણગારા દેહસ્વરૂપને જોઇને લજ્જાથી આંખો ઝુકાવતી સ્ત્રીઓની પ્રતિમા જોઈએ તો જાણે લાગે મદમસ્ત યુવાનીનો ઉત્સવ ઉજવાતો એ વખતે પણ. 



મધ્યયુગમાં જેનો ઉલ્લેખ થયો છે એવી દુશ્મનોને મારવા જેનો ઉપયોગ કરાતો એવી વિષકન્યાઓની નગ્ન મૂર્તિઓ પણ આ વાવની શોભા વધારે છે. વિષકન્યાના ગાળામાં ફક્ત નાની માળા, બંને બાહુમાં બાજુબંધ, કંકણ અને બંને પગમાં નુપુર છે. આખા દેહ પર એક પણ વસ્ત્ર નથી, કદાચ એ શિલ્પકાર ઈચ્છતો જ નહિ હોય કે આવું સૌન્દર્ય જરા પણ છાનું રહે.

હવે વાત છે પટોળાની.
છેલાજી પાસેથી જે માગણી ગુજરાતી ગીત દ્વારા થઇ છે એ જ પાટણના પટોળા.
સાલવી પરિવાર એકમાત્ર હવે ઓથોરીટી છે. આ બેનમુન કલાને સાચવવાની જવાબદારી એમની અને એમના પરિવારની છે. “ઘણા ખરા દેશના લોકોએ આ કલાની કોપી કરવાની મહેનત કરી છે પણ એમને સફળતા નથી મળી પટોળા બનાવવામાં.” એવું સાલવીભાઈ એમની સાથેની વાતોમાં કહે છે.  આખું પટોળા હાઉસ એ ખુબ રસપૂર્વક બતાવે છે સાથે સાથે દરેકની વિશેષતા અને ખાસિયત પણ જણાવતા જાય છે. અલગ અલગ એક્સિબિશનમાં મળેલી સરાહના અને એમના પ્રમાણપત્રો “પાટણ હાઉસ”માં બરાબર સચવાયા છે. પટોળા હાઉસમાં એક લાખ થી માંડીને કરોડો સુધીના પટોળા બને છે. ચાર કરીગરોભેગા થઈને લગભગ છએક મહિનામાં એક પટોળું પૂરું કરી શકે છે. આવું સૌથી વધુ કિમતી પટોળું ૨૦૦૩માં આ સાલવી પરિવારે કરેલું છે. કલિકાલસર્વજ્ઞ હેમચન્દ્રાચાર્ય એ લખેલો “સિદ્ધહેમશબ્દનુશાસન” હાથીની અંબાડી પર આખા પાટણની નગરયાત્રામાં પ્રસ્તુત થયો’તો એ શબ્દચિત્ર પટોળા પર વ્યક્ત થયું છે, એ પટોળું પણ જોયું. ત્યાં ફોટો પડવાની મનાઈ હતી છતાં વિનાયક ભાઈને પૂછીને હાલ જે પટોળું બનતું હતું એ નજરે જોયું અને કેમેરે કંડાર્યું. ઢાકાનું મલમલ જે એટલું બારીક અને રેશમી હતું કે એક નાની માચીસના બોક્ષમાં સામાય જાય અને વીંટીની આરપાર નીકળી શકે એ પણ વિનાયક ભાઈએ પ્રેમથી બતાવ્યું અને બધી માહિતી પણ આપી.
આ આખી મોજ માટે બપોરે ૪૩ડિગ્રીના બળતા બપોરે ૩ વાગે જે સાથે રહ્યો એ પાટણ ગવર્નમેન્ટ એન્જીનીયરીંગ કોલેજનો વિદ્યાર્થી અપૂર્વ પટેલનો આભાર. આવું ઘણુય ફરવું છે, કેટલુય જોવું છે, સફર અને સફરનો આનંદ માણવાની મજા જ અલગ છે. ખુબ મજા પડી પાટણની  હવા ને શ્વાસમાં ભરીને  માણવાની, પટોળા અને એ પટોળા જેના પર જાજરમાન લાગે એવા નારીસૌન્દર્યના શિલ્પોને જોવાની.
-     
      પ્રણવ ધોળિયા (૧૬-૦૫-૨૦૧૭,૧૬:૩૬)
 --ભોમિયા વિના મારે ભમવા'તા ડુંગરા,
   જંગલની કુંજકુંજ જોવી હતી;
   જોવી'તી કોતરો ને જોવી'તી કંદરા,
   રોતા ઝરણાંની આંખ લ્હોવી હતી

     કવિ શ્રી ઉમાશંકર જોષી